Τα εργαλεία του βιβλιοδέτη - ΤΟ ΤΕΖΑΚΙ

photo by Ioanna Fragostefanaki

Τεζάκι ονομάζεται το εργαλείο αυτό που χρησιμοποιεί ο βιβλιοδέτης για το ράψιμο των βιβλίων.
Όταν ακόμη ήμουν στη σχολή και μάθαινα ορολογία αυτή ήταν από τις πιο παράξενες λέξεις που άκουσα. Σε μια σχετική αναφορά στο σπίτι, ο πατέρας μου μου είπε πως τεζεάκι ονόμαζαν στη Χίο τον πάγκο του καφετζή (εκείνον με το ψυγείο από κάτω). Μπήκα λοιπόν στη διαδικασία και έψαξα σε τούρκικο λεξικό, που μου αποκάλυψε πως η λέξη tezgâh σημαίνει πάγκος εργασίας. Έτσι φαντάζομαι πως καθιερώθηκε και για το όμορφο αυτό εργαλείο.

photo by Ake Michra

Το τεζάκι μοιάζει λίγο με έγχορδο μουσικό όργανο και ο τρόπος που το χρησιμοποιούμε θυμίζει αργαλειό. Το ξηλωμένο βιβλίο (που πρέπει να αποτελείται από δίφυλλα, συνδυασμένα σε τυπογραφικά) έχει ήδη τρυπηθεί στη ράχη του (συνήθως με πριόνι) σε συγκεκριμένα σημεία. Οι τρύπες είναι τις περισσότερες φορές 5, οι δύο ακριανές χρησιμοποιούνται για να προχωράει η κλωστή από το πρώτο τυπογραφικό διαδοχικά μέχρι το τελευταίο και οι τρεις στη μέση εγκλωβίζουν -με τη βοήθεια του ραψίματος- τους σπάγκους στήριξης. Οι σπάγκοι αυτοί τεντώνονται ανάμεσα στη βάση του εργαλείου και στον παράλληλο με τη βάση άξονα μέσω των κάθετων "βιδών".

Από το βιβλίο : exposed spine sewings, p.22

Από το βιβλίο : exposed spine sewings, p.17

Το τεζάκι μας εξασφαλίζει ένα ίσιο και σφιχτό ράψιμο και μας δίνει τη δυνατότητα πιο "παραγωγικής" εργασίας, καθώς μπορούμε να ράψουμε διαδοχικά πολλά βιβλία το ένα πάνω από το άλλο "στήνοντας" το τεζάκι μία μόνο φορά.

Παλιότερα στα βιβλιοδετεία με τους πολλούς εργάτες και τον καταμερισμό εργασίας, το ράψιμο γινόταν από γυναίκες. Στην Αθήνα -λίγα μόλις χρόνια πριν- οι ράφτρες αυτές εργάζονταν σε περισσότερα από ένα βιβλιοδετεία και αμείβονταν "με το τεζάκι", πόσα δηλαδή τεζάκια γέμιζαν στο χρόνο που δούλεψαν.
Δείτε εδώ ένα σύντομο βίντεο επίδειξης ραψίματος σε τεζάκι που βρήκα στο youtube.

OKAERI PROJECT

Πριν από 7 περίπου μήνες ήρθε μέσω διαδικτύου στα χέρια μας μια ανοιχτή πρόσκληση για συμμετοχή στο OKAERI PROJECT. Μια ανοιχτή πρόσκληση προς όλους τους βιβλιοδέτες παγκοσμίως να φτιάξουν από ένα έως 6 χειροποίητα άλμπουμ τα οποία θα δίνονταν ως δώρο στους πλημμυροπαθούντες από το τσουνάμι που έπληξε πέρυσι την Ιαπωνία.
Ψάχνοντας για περισσότερες λεπτομέρειες, μάθαμε ότι το Tokyo bookbinding club, με αφορμή τις φωτογραφίες που βρέθηκαν στη λάσπη ,που κατέκλυσε ολόκληρες περιοχές, ζητάει εν είδη δωρεάς και φιλανθρωπίας να σταλούν χειροποίητα άλμπουμ συγκεκριμένων προδιαγραφών.
Οι φωτογραφίες είχαν συλλεχθεί τον πρώτο καιρό μετά το τσουνάμι και αμέσως αξιολογήθηκαν ως  "αντικείμενα μνήμης". Η διαδικασία συντήρησής τους δεν ήταν εύκολη υπόθεση, καθώς το υλικό είχε μουλιάσει σε θαλασσινό νερό, λάσπη, απόβλητα και λάδι. Πολλά από τα άλμπουμ είχαν ήδη μουχλιάσει. Έπρεπε η κάθε φωτογραφία να αποκολληθεί από τη χάρτινη βάση, να πλυθεί και να συντηρηθεί με διαφορετικό τρόπο, αφού ποικίλουν και οι φθορές.
Περισσότεροι από 250 άνθρωποι από 14 διαφορετικές χώρες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα. Η λίστα συμπεριλαμβάνει βιβλιοδέτες, συντηρητές, καλλιτέχνες. Προτού τα άλμπουμ γεμίσουν με φωτογραφίες και δοθούν σαν δώρα σ'εκείνους που οι φωτογραφίες ανήκουν, θα διοργανωθούν δύο εκθέσεις στο Iwate Museum of Art (3-25 Μαρτίου) και στο Ofunato Civic Cultural Center (5-8 Απριλίου).

Σε αυτή τη συγκινητική διοργάνωση συμμετέχω κι εγώ με ένα άλμπουμ διαστάσεων 14cm x 18cm και με μεταβλητό πάχος ράχης 1,8- 2,5cm.

Η τεχνική θυμίζει βιβλιοδεσία ακορντεόν. Κάθε δίφυλλο εσωτερικά στερεώνεται και σε μια ακμή από τις πτυχώσεις του εξώφυλλου με τη βοήθεια κλωστής και υποστηριζόμενο από λωρίδα δέρματος. Η λωρίδα αυτή διατρέχει όλο το πλάτος του άλμπουμ και κλείνει μπροστά με σούστα. 

  Το μόνο άλλο υλικό εκτός από το δέρμα, την κλωστή και το κούμπωμα είναι το χαρτί : μαύρα φωτογραφικά χαρτιά και απλό λευκό ρυζόχαρτο στο εσωτερικό, βαρύ πράσινο χαρτί για το εξώφυλλο.

 Οι τρύπες στο εξώφυλλο επιτρέπουν να δει κανείς το υποκείμενο χαρτί που "φυλακίζεται" ανάμεσα στο εξώφυλλο και το πρώτο μαύρο φύλο με "αυτιά". Ανάλογα με το γούστο και τη διάθεση του ιδιοκτήτη το χαρτί αυτό μπορεί να αλλάζει. Η επιλογή που έχω προσφέρει είναι ανάμεσα στο πρώτο μαύρο χαρτί, τρεις χειροποίητες μαρμαρόκολλες και ένα χαρτί-καθρέφτη.

Στο blog του booklab8 μπορεί κανείς να δει δύο ακόμη άλμπουμ που έστειλαν μέλη της ομάδας.

Photos by Ake Michra

Φωτογραφίες από την έκθεση στο Iwate Museum of Art (3-25 Μαρτίου) 

                                              

ΑΥΤΟΤΕΛΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ- ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012

ΑΥΤΟΤΕΛΗ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

Τα αυτοτελή σεμινάρια ξεκινούν και πάλι Σάββατο. Τα περισσότερα διοργανώνονται 3:00 - 6:00.  Αφορούν  τόσο ενήλικους όσο και παιδιά. Το αναλυτικό πρόγραμμα Φεβρουαρίου - Απριλίου έχει ως εξής :

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ - ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2012

ΣΑΒΒΑΤΟ 4/2, 3:00-6:00,  ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑΡΙΑ

Στην ενότητα αυτή δημιουργούμε μικρά σημειωματάρια με 3 διαφορετικές τεχνικές : γιαπωνέζικο, κλασικό τετράδιο και σημειωματάρια με σκληρό εξώφυλλο

ΣΑΒΒΑΤΟ 11/2, 3:00-6:00,  ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΥΧΩΝ

Στην ενότητα τετράδιο ευχών κατασκευάζουμε ένα τετράδιο ραφτό με σκληρό εξώφυλλο.

ΣΑΒΒΑΤΟ 18/2, 3:00-6:00, ΑΛΜΠΟΥΜ 1

Οι κατασκευές άλμπουμ χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας. Στο άλμπουμ 1 κατασκευάζουμε ένα άλμπουμ με σκληρό εξώφυλλο. Η σύνδεση του σώματος με το εξώφυλλο γίνεται με βίδες ή κορδέλα.

ΣΑΒΒΑΤΟ 25/2 ΤΡΙΗΜΕΡΟ ΚΑΘΑΡΑΣ ΔΕΥΤΕΡΑΣ

ΣΑΒΒΑΤΟ 3/3, 3:00-6:00,  ΚΟΥΤΙΑ 1

Οι κατασκευές κουτιού χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας.

Κουτί με ξεχωριστό καπάκι.

 

ΣΑΒΒΑΤΟ 10/3 

3:00-6:00, ΑΛΜΠΟΥΜ 2

Οι κατασκευές άλμπουμ χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας. Στο άλμπουμ 2, κατασκευάζουμε ένα άλμπουμ με μαλακό χάρτινο εξώφυλλο. Χρησιμοποιούμε κλωστές για την ένωση του σώματος με το εξώφυλλο. Το αποτέλεσμα (ανάλογα με τη δημιουργικότητά μας) είναι πολύ ικανοποιητικό, απλά πρόκειται για πιο ελαφριά κατασκευή.

6:00-7:00, ΧΡΥΣΩΜΑ : Σεμιναριακό μιας ώρας, βασικές αρχές γραψίματος τίτλου βιβλίου. Με τον Γιάννη Ευαγγελίδη.

 

ΣΑΒΒΑΤΟ 17/3 

12:00 -3:00, ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΧΑΡΤΙΟΥ

Εισαγωγή στην κατασκευή μαρμαρόκολλας και άλλες τεχνικές.

3:00-6:00, ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΧΑΡΤΙΟΥ

Τρόποι κατασκευής χειροποίητου χαρτιού, με την Ευαγγελία Μπίζα

ΣΑΒΒΑΤΟ 24/3 ΔΙΗΜΕΡΟ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ

ΣΑΒΒΑΤΟ 31/3, 3:00-6:00,  ΚΟΥΤΙΑ 2

Οι κατασκευές κουτιού χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας.

Μπιζουτιέρα.

ΣΑΒΒΑΤΟ 7/4 

12:00 -3:00, ΧΑΡΤΙΝΗ ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΛΑΜΠΑΔΑΣ

 3:00-6:00, ΑΛΜΠΟΥΜ 3

Οι κατασκευές άλμπουμ χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας. Στο άλμπουμ 3 κατασκευάζουμε και διακοσμούμε το εξώφυλλο για ένα έτοιμο σώμα άλμπουμ. Στην περίπτωση αυτή πληρώνετε έξτρα το σώμα του άλμπουμ.

ΣΑΒΒΑΤΟ 14/4 ΜΕΓΑΛΟ ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ 21/4, 3:00-6:00,   ΚΟΥΤΙΑ 3

Οι κατασκευές κουτιού χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας.

Επιτραπέζιο κουτί αρχειοθέτησης & μολυβοθήκη

ΣΑΒΒΑΤΟ 28/4 

12:00 -3:00, ΑΛΜΠΟΥΜ 4

Οι κατασκευές άλμπουμ χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας. Στο άλμπουμ 4 κατασκευάζουμε ένα άλμπουμ ραφτό με σκληρό εξώφυλλο. Είναι η πιο δύσκολη και χρονοβόρα από τις 4 ενότητες.

3:00-6:00, ΚΟΥΤΙΑ 4

Οι κατασκευές κουτιού χωρίζονται σε τέσσερις ενότητες, μπορούν να γίνουν με όποια σειρά θέλει/μπορεί καθένας.

Αρχειακό κουτί αποθήκευσης.